۴
دوشنبه ۲۷ دی ۱۴۰۰ / ۳۳۴۱

رنگ در رنگ

نمایشگاه نقاشی «تکاپوی رنگ» با آثاری از هنرجویان علی خزر در فرهنگسرای اندیشه برگزار می‌شود.
در این نمایشگاه، ۳۹ اثر از ۱۳ هنرجو در معرض دید مخاطبان قرار می‌گیرد. این نمایشگاه از روز جمعه، ۲۴ دی ماه آغاز شده و علاقه‌مندان برای بازدید از آن تا ۳۰ دی ماه فرصت دارند.
فرهنگسرای اندیشه واقع در خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان شهید منفردنیاکی (اندیشه) است.
علی خزر، متولد ۱۳۳۱ است. او شاگرد اساتیدی نظیر فیروز ارجمندنیا بوده و با نقاشی‌هایش، طبیعت و زیبایی‌های آن را به تصویر کشیده است. این هنرمند نقاش بارها و بارها به استان‌های مختلف سفر کرده و بیش از هر جای دیگری از ایران، طبیعت گیلان و مازندران و گلستان را تصویر کرده است.

پلاک سوم جنگ

«کارها که سبک می‌شد و فرصت کوچکی پیدا می‌کرد، می‌آمد خانه، سر می‌زد. بیشتر وقت‌ها خسته و خاک‌آلود بود، اما مریم عاشق همان ظاهر آشفته‌اش بود. گاهی شب می‌رسید و می‌دانست اگر بخوتبد نمی‌تواند با آن خستگی برای نماز شب بیدار شود، با همان حال، نماز شبش را می‌خواند.»
کتاب «سومین پلاک» شانزدهمین کتاب از مجموعه بیست‌وهفتی‌ها درباره  شهید جواد واضحی‌فرد به قلم فاطمه وفایی‌زاده است که همزمان با شالگرد شهادت شهید جواد واضحی‌فرد منتشر و روانه بازار نشر شد. جواد واضحی‌فرد از فرماندهان لشکر۲۷محمدرسول‌الله(ص) که عباس و حمیدرضا برادرانش پیش از او به شهادت رسیدند. جواد واضحی‌فرد در عملیات «کربلای۵» و در منطقه عملیاتی شلمچه به شهادت رسید.
در بخشی از این کتاب می خوانیم: «کارها که سبک می‌شد و فرصت کوچکی پیدا می‌کرد، می‌آمد خانه، سر می‌زد. بیشتر وقت‌ها خسته و خاک‌آلود بود، اما مریم عاشق همان ظاهر آشفته‌اش بود. گاهی شب می‌رسید و می‌دانست اگر بخوتبد نمی‌تواند با آن خستگی برای نماز شب بیدار شود، با همان حال، نماز شبش را می‌خواند.

تورنتو هم به ژاپن رأی داد

جوایز سالانه انجمن منتقدان فیلم تورنتو جوایز اصلی خود را به فیلم ژاپنی «ماشین منو بران» اعطا کرد.
«ماشین منو بران» ساخته «ریوسوکه هاماگوچی» در ادامه حضور درخشان در فصل جوایز سینمایی ۲۰۲۲-۲۰۲۱ موفق به کسب جایزه بهترین فیلم، بهترین فیلم بین‌المللی و فیلمنامه از سوی انجمن منتقدان فیلم تورنتو شد.
این فیلم که نماینده سینمای ژاپن در نود و چهارمین دوره جوایز سینمایی اسکار است، یکی از شانس‌های اصلی در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی و حتی بهترین فیلم است و این فرصت را دارد تا تاریخ‌سازی فیلم کره‌ای «اَنگل» در سال ۲۰۲۰ را دوباره تکرار کند.
در سایر بخش‌های جوایز انجمن منتقدان فیلم تورنتو، «جین کمپیون» برای ساخت فیلم «قدرت سگ» برنده جایزه بهترین کارگردانی شد، «اولیویا کُلمن» برای بازی در فیلم «دختر گمشده» ساخته «مگی جیلنهال» بهترین بازیگر زن نام گرفت و «جسی باکلی» هم برای این فیلم برنده نقش مکمل زن شد.
جایزه بهترین بازیگر مرد نیز به «دنزل واشنگتن» برای فیلم «تراژدی مکبث» ساخته «جوئل کوهن» رسید و «بردلی کوپر» برای فیلم «پیتزا لیکوریس» به کارگردانی «پل توماس اندرسون» بهترین بازیگر نقش مکمل مرد نام گرفت.

جوسازی علیه خانه گرم زوج ادبی؛

جلال و سیمین چه می‌کنند

مدیر خانه‌موزه سیمین و جلال می‌گوید: به دلیل مخالفت با حضور گروهی فیلم‌ساز در این خانه‌ مطابق با مقررات و ضوابط، حالا آن گروه فیلم‌سازی جوسازی‌هایی را علیه خانه‌موزه سیمین و جلال راه انداخته است.
رضا توسلی با اشاره به "درخواست خارج از ضابطۀ یک گروه‌ فیلم‌ساز برای حضور در این خانه‌موزه با هدف ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین دانشور و جلال آل‌احمد و جوسازی‌هایی که علیه این مجموعه، پس از مخالفت با حضور آن‌ها راه افتاد" در گفت‌وگو با ایسنا، ماجرا را این‌گونه شرح داد: یک گروه فیلم‌ساز از صدا و سیما که قصد ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین و جلال را داشت به این مجموعه مراجعه کرد و درخواست داشت در فضای داخلی این خانه، فیلمش را بسازد. تاکید شد با توجه به ضوابط و مقررات موجود، این اقدام ممنوع بوده؛ چرا که سبب تعطیلی موزه و آسیب‌رسانی خواهد شد، بنابراین با حضور آن‌ها در فضای داخلی خانه مخالفت کردیم.
او یادآور شد: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سال ۱۳۹۶ ضوابطی را تعیین کرده که مطابق آن، ساخت فیلم‌های داستانی و سینمایی در مجموعه‌های تاریخی و موزه‌ها ممنوع است. ما هم به این ضابطه استناد کردیم.
توسلی ادامه داد: آن گروه فیلم‌ساز پس از مخالفت ما، سعی کرد از مبادی دیگری راه را تسهیل کند. به معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران مراجعه کردند که خوشبختانه با خردمندی این معاونت، در نامه‌ای خطاب به خانه‌موزه سیمین و جلال نوشته شد "طبق ضوابط اقدام شود". هرچند این گروه فیلم‌سازی ابتدا به ما گفتند معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران با استقرار آن‌ها در خانه‌موزه سیمین و جلال موافقت کرده است، اما پس از پیگیری متوجه شدیم در نامه تاکید شده است "طبق ضوابط اقدام شود". ما هم طبق ضوابطِ موجود به این گروه فیلم‌سازی اجازه ندادیم از فضای داخلی خانه استفاده کند.
او بیان کرد: اصلا خوب نیست وقتی اقدامی خلاف قانون است و ضابطه‌ای برای آن وجود دارد، از راه‌ها و منابع دیگر برای دور زدن ضوابط استفاده شود.
توسلی در ادامه گفت: گروه فیلم‌ساز سپس اصرار کرد که از تِراس خانه به دلیل نوستالژی‌ای که دارد برای برداشت یک سکانس در فیلم استفاده کند که چون تراس در فضای بیرونی خانه قرار داشت و آسیب‌رسانی نداشت، موافقت کردیم. بعد که گروه فیلم‌ساز مستقر شد درخواست‌های دیگری را مطرح کردند، مثلا از آشپزخانه استفاده کنند برای برداشت سکانسی که سیمین چای می‌ریزد و یا مثلا اتومبیلی را که متعلق به جلال آل‌احمد بوده داخل حیاط خانه بیاورند و همین‌طور درخواست‌های دیگر، که ما با ادامه کار آن‌ها مخالفت کردیم. عوامل گروه گفتند چطور می‌شود از تراس و حیاط فیلم گرفت، اما نمایی از داخل خانه نداشت. پیشنهاد کردیم لوکیشن آن را در جای دیگری اجاره کنند و شبیه‌سازی کنند، اما گفتند برای این کار باید ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان پول بدهد، ‌درحالی که برای استفاده از خانه‌موزه سیمین و جلال هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کردند. ما هم برای حفاظت از این خانه‌موزه ضابطه‌ای داریم و اصرار داریم به آن متعهد بمانیم.
او افزود: وقتی ما به گروه فیلم‌ساز اجازه ورود به خانه موزه را ندادیم، جوسازی آن‌ها هم شروع شد و با این محتوا فیلمی گرفتند که "سیمین و جلال را به خانه خودشان راه نمی‌دهند". برخی از عوامل هم در برابر مخالفت و مقاومت ما گفتند "قانون برای شکستن است". یا مثلا می‌گفتند در چند کشور سابقه فیلم‌برداری از موزه‌ها را دارند و هیچ‌کجا چنین محدودیتی نداشتند. ما که از مقررات آن کشورها و موزه‌های آن اطلاع نداریم، اما این‌جا خودمان آیین‌نامه و ضابطه مشخصی درباره عکس‌برداری و فیلم‌برداری در موزه‌ها داریم که باید به آن متعهد باشیم.
مدیر خانه‌موزه سیمین و جلال گفت: تا جایی که ضابطه و مقررات اجازه می‌داد با آن گروه فیلم‌سازی مساعدت کردیم، ولی از بیم آسیب‌رسانی به فضای داخلی خانه و با توجه به مقررات و ضوابط، نمی‌توانستیم چنین اجازه‌ای به آن‌ها بدهیم.   
احمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌ها) ـ که پیش‌تر نسبت به حضور پرشمار گروه‌های فیلم‌سازی خارج از ضوابط و مقررات معترض شده و این اقدام را اکیدا ممنوع و غیرضروری دانسته بود، درباره ماجرای تازه گروه فیلم‌سازی در خانه‌موزه سیمین و جلال به ایسنا گفت: این مجموعه یک خانه‌موزه است که اتفاقا یکی از بهترین خانه‌موزه‌های ایران به شمار می‌آید، همه آن‌چه در این خانه وجود داشته به همان شکل حفظ شده و در جای خود قرار گرفته است، بنابراین حضور بازدیدکننده زیاد و یا گروه‌های فیلم‌ساز آسیب‌رسانی زیادی دارد. حالا برخی جوسازی می‌کنند و یا بهانه می‌آورد که "در کاخ گلستان و سعدآباد هم گروه‌های فیلم‌سازی مستقر می‌شوند و این‌جا که خانه سیمین و جلال است"، ‌ به هیچ وجه حرف و قیاس درستی نیست. ارزش یک کتاب در خانه سیمین و جلال کمتر از کوچکترین اشیای موجود در کاخ سعدآباد و گلستان نیست.
او ساخت فیلم‌های داستانی در موزه‌ها و مجموعه‌های تاریخی را خلاف ضوابط دانست و تصریح کرد: براساس شیوه‌نامه کلی ایکوم جهانی (کمیته موزه‌ها) و همین‌طور آیین‌نامه‌ای که سال ۱۳۸۲ در ایران تهیه شد، ضوابط عکس‌برداری و فیلم‌برداری در موزه‌ها و مجموعه‌های تاریخی کاملا مشخص است. هرچند در دوره‌ای این ضوابط به محاق برده شد، اما همچنان وجود دارد و قابل استناد است و برای حفاظت از این بناها باید به آن متعهد بود. بنابراین آن‌چه درباره خانه‌موزه سیمین و جلال گفته شده فقط یک جوسازی است که به هیچ‌وجه اقدام تاییدشده و درستی نیست؛ چرا که در مرحله نخست، حضور این گروه‌ها حق مردم را برای بازدید از این مجموعه تاریخی ضایع می‌کند و بدون آسیب‌رسانی به بنا هم نخواهد بود.
خانه‌موزه جلال و سیمین (Simin & Jalal Museum House) خانه شخصی این زوج نویسنده بوده که به دست جلال آل‌احمد و هنگامی که همسرش سیمین در حال تحصیل در رشته زیباشناسی دانشگاه استنفورد بود، ساخته شد. روایت شده جلال آل احمد با بودجه کلی ۵ هزار تومان که ۳ هزار تومان آن را هم قرض گرفته بود، این خانه را ساخت. گفته شده جلال مستقیما در کار ساخت خانه مشارکت داشته است. او در نامه‌هایی که برای همسرش می‌فرستاد، از درد دست‌هایش در هنگام سنگ تراشیدن و آسیب‌هایی که به جسمش وارد شده، تعریف کرده بود. تزئینات این خانه هنوز هم مثل زمانی است که صاحبان اصلی در آن زندگی می‌کردند.
خانه سیمین و جلال سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و شهرداری تهران این خانه را به قصد تبدیل به موزه در سال ۱۳۹۳ خرید. درحال حاضر وسایل زندگی، تمام آثار این دو نویسنده و همچنین مدارک شخصی آن‌ها در این خانه نگهداری می‌شود که حضور گروه‌های فیلم‌سازی و حتی تعداد پرشمار بازدیدکننده، حفاظت از این آثار را دچار چالش خواهد کرد.
تولید و ساخت فیلم‌های سینمایی و داستانی در امکان تاریخی طبق ضوابط سال ۱۳۹۳ ممنوع شده است. این اتفاق پس از آن رخ داد که ساخت سریال «معمای شاه» به کاخ گلستان خساراتی را وارد کرد.
رییس وقت اداره امور فرهنگی روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ سال ۱۳۹۶ درباره حضور گروه‌های فیلم‌سازی در این سال‌ها با وجود ممنوعیت، تصریح کرده بود: متقاضیان در موارد استثنا اگر از هر مرجعی مجوز بگیرند، خلاف دستورالعمل ابلاغی عمل کرده‌اند.

آرامش انتزاعی در باغ نقاشی

بیتا وکیلی، با رویکردی تازه و پس از پنج سال، تازه‌ترین مجموعه نقاشی‌هایش را عصر جمعه، اول بهمن ماه در گالری ایوان به تماشا می‌گذارد.
«این باغ، تاریخ است»، عنوان این نمایشگاه است؛ ۱۶ تابلو که همگی در دو سال اخیر خلق شده‌اند و با اندازه‌های مختلف به نمایش درمی آیند.
در بیانیه این نمایشگاه چنین آمده است:
-«خانم! شما تنهایی توی این باغ، تمام روز، چه‌کار می‌کنید؟»
-«مثل تو، پرسه می‌زنم!» گربه، آن « زن ـ تاریخِ » باستانی را بو کشید و گفت: «می‌خواهید چیزی را فراموش کنید؟» زن گفت:«نه! برعکس! می‌خواهم به یاد بسپارم» گربه گفت:«پس بهتر است با من به قلب باغ بیایید.»
بیتا وکیلی، نقاش انتزاعی در این آثار تلاش کرده است با عبوری نرم و نازک از تم شناخته شده‌اش جلوه‌های تصویری آرامش‌بخش و چشم‌نوازی را پدید آورد.
بیتا وکیلی، متولد ۱۳۵۲ تهران، نقاشی را از دوران دبیرستان شروع و حدود ۲۸ سال است که به طور حرفه ای مشغول نقاشی است، تحصیلات او کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرِ دانشگاه آزاد و کارشناسی ارشد نقاشی از دانشکده هنرِ تهران است.
گالری ایوان تا ۱۵ بهمن نقاشی های بیتا وکیلی را به تماشا دارد. ایوان در نشانی الهیه، مریم شرقی، خیابان مهدیه، خیابان جبهه، کوچه لسانی، بن‌بست حمید، شماره یک واقع است.

پیسارو در دادگاه امریکا

دادگاه عالی در ایالات متحده آمریکا درباره سرنوشت تابلو نقاشی «پیسارو» که توسط نازی‌ها ربوده شده بود تصمیم‌گیری می‌کند.
تابلو نقاشی که زمانی توسط نازی‌ها غارت‌شده بود و یک خیابان بارانی در پاریس را به تصویر می‌کشد، سال‌های طولانی بر روی دیوار یکی از برترین موزه‌های هنری مادرید آویخته شده بود. اکنون یک دادگاه عالی در ایالات متحده آمریکا درباره سرنوشت این تابلو نقاشی تصمیم‌گیری خواهد کرد. در پایان این دادگاه مشخص خواهد شد که آیا این تابلو نقاشی به موزه هنری اسپانیایی می‌رسد و یا مالکیت آن را وارثان یهودی آن در اختیار خواهند داشت.
این دادگاه از روز سه‌شنبه برگزار خواهد شد و طی آن درباره تابلو نقاشی متعلق به سال ۱۸۹۷ که توسط «پیسارو» نقاش مشهور امپرسیونیست خلق شده است، تصمیم‌گیری می‌شود. تابلو نقاشی «خیابان سن انوره در غروب»‌ پس از آنکه از فروشنده آثار «پیسارو» خریداری شد، برای چندین دهه در خانه‌های برلین و مونیخ خانواده «کاسیرر» نصب شده بود.
در سال ۱۹۳۹،‌ زمانی که مشخص شد خانواده‌های یهودی باید از بیم نازی‌ها آلمان را ترک کنند، خانواده «کاسیرر» به دنبال راهی برای خروج از کشور بود اما تنها راه خروج آن‌ها از کشور فروش تابلو نقاشی «پیسارو» بود. یک کارشناس که از سوی نازی‌ها تعیین شده بود ارزش این نقاشی را فقط ۳۶۰ دلار تعیین کرد. البته مبلغ پرداختی به حسابی واریز شد که این خانواده امکان دسترسی به آن را نداشتند.
بعد از این اتفاق، خانواده «کاسیرر» سال‌ها برای پیدا کردن این تابلو نقاشی رنگ روغن به جست و جو پرداخت. پس از اینکه مشخص شد این نقاشی گم شده و یا ویران شده است، در سال ۱۹۵۸ خانواده «کاسیرر»‌ ۱۳ هزار دلار غرامت از دولت آلمان دریافت کرد، اما از حق پس‌گیری این نقاشی چشم‌پوشی نکرد.
چهل سال بعد، «کلود» نوه این خانواده متوجه شد این نقاشی در یکی از موزه‌های هنری مادرید به نمایش گذاشته شده است. وقتی اسپانیا از روند پیگیری پس‌گیری این نقاشی توسط «کلود»‌ جلوگیری کرد، او روند شکایت را از خانه‌اش در کالیفرنیا پیگیری کرد و مبارزه قانونی را آغاز کرد که بیش از ۱۵ سال به طول انجامید. زمانی که «کلود»‌ در سال ۲۰۱۰ درگذشت، پسرش «دیوید» پرونده را ادامه داد.
وکیل خانواده «کاسیرر»‌ معتقد است با وجود اختلافات بسیاری که در این پرونده وجود دارد اما همه در تاریخچه این تابلو نقاشی که ارزش آن ۳۰ میلیون دلار برآورد شده هم‌نظر هستند. همه موافق هستند که این نقاشی به این خانواده تعلق داشته و بدون پرداخت هیچ غرامتی به مالکیت نازی‌ها درآمده است.
البته این نقاشی پیش از آنکه توسط موزه خریداری شود به مالیکت افراد مختلفی درآمده است. در سال ۲۰۱۵ یک دادگاه در کالیفرنیا دستور داد قوانین اسپانیا درباره نقاشی اعمال شود این یعنی این نقاشی به مالکیت موزه درآمد. دادگاه تجدیدنظر دیگری در سال ۲۰۲۰ بار دیگر حکم دادگاه قبلی را تایید کرد.

نمایشگاه قرنطینه

نمایشگاه آثار نقاشی فرزانه امیری‌جاه به نام «نقش ناهمرنگ» در نگارخانه نقش جهان روز جمعه (۱ بهمن) افتتاح خواهد شد.
 امیری‌جاه در توضیح این نمایشگاه چنین نوشته است: ««ما بین رنگ و رو» مجموعه کارهای دوران قرنطینه‌ام بود، حاصل پشت سر گذاشتن یک سال خانه‌نشینی ناخواسته که گویی داشتند تنهایی تمام ما را ترسیم می‌کردند: نقش‌هایی از شبهای دواردور، همچون «سنگچینی از اجاقی خرد، اندر او خاکستر سردی».
او همچنین نوشته است: «سال دوم اما، تنها یک سال دیگر نبود. زخم‌های گشوده‌ی این سال قدمتی به درازای یک قرن داشت. جدایی ناخواسته امروز ما چونان تجلی یک قرن محرومیت تن‌ها بر من ظاهر شد.